‘Lieve pap,’ zou ik willen typen. ‘Ik heb goed nieuws!

Ik heb je oude Underwood laten reviseren. Hij staat voor me op tafel, 14 kilo zwaar, en doet het weer als een tierelier.

Het is fijn om hem te hebben, al zal ik hem wel niet vaak gebruiken. Dat ambachtelijk gesleutel, dat was ik eigenlijk vergeten! Elke aanslag moet evenveel slagkracht krijgen, anders krijg je onregelmatige afdrukken. En dan kunnen ze je weer opsporen aan de hand van je typwerk.

Maar hij ruikt… volgens mij ruikt hij nog naar opa. Rokerig. Zou dat kunnen? Zat hij hierop zijn handelscorrespondentie te doen, een Gauloise hangend aan zijn lip?’

Het geluid van de zware machine dendert door de tafel. Het belletje pingt als een koolmees. Het lint is alleen zwart, zonder rood. Nou ja. Alle onderdelen zijn nog origineel, ook de lintspoelen. De reparateur heeft speciaal gezegd dat ik het volgende lint met de hand op de originele spoelen moet winden.

De Underwood 5 is een waardeloze machine. In geld uitgedrukt dan, want er zijn er zóveel van gemaakt – enkele miljoenen – dat ze alleen in perfecte staat, met alle originele onderdelen, meer dan $5 tot $10 waard zijn. Maar de kwaliteit was exemplarisch:

“[…] this excellently designed machine deserves a place of honor as the first truly modern typewriter that set the standard for typewriter design for decades to come’, vertelt het Virtual Typewriter Museum over deze machine.

Hemingway werkte op een Underwood. Het verhaal gaat dat hij Ava Gardner vertelde dat de enige psych waar hij ooit zijn ziel zou blootgeven, zijn typemachine was. Hemingways type stamde uit 1929, een jonkie dus vergeleken bij mijn 100-jarige 5.

Zo’n machine toont geschiedenis. Er zit geen Euroteken op, noch de Yen – het pond en de dollar waren voldoende voor de wereldhandel. En voor het SS-teken, dat in de jaren ’30 opdook, was het nog te vroeg. De paar machines met dat teken die nog over zijn, zijn nu collector’s items, niet altijd van de meest charmante types. (Hier zie je de SS-tekens van een Groma N uit 1941 op InTrenches.com.)

‘Jouw Underwood demonstreert ook mijn geschiedenis. Ik dacht dat mijn typetechniek statisch was. Maar wat blijkt het lichaam zich aan te passen. Toen ik in 1980 bij Instituut Schoevers leerde typen moest ik als een gek stampen op die toetsen. Nu fluisteren mijn vingers op mijn Applebordje, nauwelijks dikker dan een etensbord. Ik heb moeite met de power die jouw Underwood eist, mijn sterke cellohanden verliezen al wat spierkracht. Het is fysiek zwaar werk, en ook precisiewerk, om zo te schrijven.’

Later mocht ik van mijn vader nog investeren in een oranje portable van V&D. Daar zou ik levenslang plezier van hebben, net als van de hele Schoeversopleiding. En nog weer later kreeg ik een hypermoderne elektrieke masjien met twee letterbolletjes, zodat ik zelfs cursief kon typen.

‘Pap, wat heb ik al een plezier gehad van de typkunst. Ik houd van kantoorwerk, ik houd van vulpennen en potloden, van dik en dun papier, van sappige taal en droge tekst; ik ben graag klerk, zoals jij was.

Een kus van Sien

PS: Je laatste vingeroefening zat er nog in, die bewaar ik natuurlijk.’